Ο καρκίνος της σκωληκοειδούς απόφυσης ένας σπάνιος τύπος κακοήθειας (ενδεικτικά, σύμφωνα με στατιστικές εμφανίζεται σε λιγότερους από 1.000 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο). Είναι επίσης δύσκολο να εντοπιστεί.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης:
Καρκινοειδείς όγκοι – Πρόκειται για τους πιο συνηθισμένους τύπους αυτής της σπάνιας μορφής καρκίνου, οι οποίοι συνήθως βρίσκονται στην άκρη της σκωληκοειδούς απόφυσης. Επειδή δεν δίνουν συμπτώματα, αυτοί οι όγκοι συχνά ανιχνεύονται μετά την αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης. Αποτελούν έναν τύπο γαστρεντερικού νευροενδοκρινικού όγκου (NET).
Καρκινώματα – Αυτή η κατηγορία όγκων περιλαμβάνει διάφορους υποτύπους, όπως:
- Κυσταδενοκαρκίνωμα ή βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα: Πρόκειται για τον επόμενο πιο κοινό τύπο καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης. Τις περισσότερες φορές ανακαλύπτονται αφού έχουν δώσει μετάσταση στο περιτόναιο.
- Αδενοκαρκινοειδές: Πρόκειται για λιγότερο συνηθισμένο τύπο όγκου, ο οποίος, παρά την ονομασία του, δεν είναι καρκινοειδής ή NET. Συμπεριφέρεται και αντιμετωπίζεται παρόμοια με το βλεννώδες αδενοκαρκίνωμα.
- Αδενοκαρκίνωμα τύπου παχέος εντέρου: Εντοπίζεται συνήθως κοντά στον πυθμένα ή τη βάση της σκωληκοειδούς απόφυσης. Συχνά, ο εν λόγω τύπος προκαλεί συμπτώματα αντίστοιχα με του καρκίνου του παχέος εντέρου.
- Καρκίνωμα με κύτταρα δίκην σφραγιστήρος δακτυλίου: Πρόκειται για έναν πολύ σπάνιο αλλά επιθετικό τύπο καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης. Συχνά προκαλεί σκωληκοειδίτιδα.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Το κύριο σύμπτωμα που έχει ο καρκίνος της σκωληκοειδούς απόφυσης, φούσκωμα ή αύξηση του μεγέθους της κοιλιάς, αποτελεί σημάδι πολλών άλλων ασθενειών.
Ωστόσο, αν ο όγκος δεν προκαλέσει σκωληκοειδίτιδα, ενδέχεται να μην υπάρχουν άλλα εμφανή συμπτώματα έως ότου ο καρκίνος είναι προχωρημένος και εξαπλωθεί σε άλλα όργανα ή προκαλέσει απόφραξη του εντέρου.
Σε περίπτωση μετάστασης τα συμπτώματα σχετίζονται με τα όργανα στα οποία έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος. Αυτά περιλαμβάνουν:
- πυελική ή ασαφής κοιλιακή ενόχληση, συνήθως στη δεξιά πλευρά
- πόνος στην κοιλιά και/ή αίσθημα πληρότητας
- κήλες
- απόφραξη του εντέρου
- αδυναμία διοχέτευσης αερίου
- διάρροια
- δυσκολία στην αναπνοή
- έξαψη ή ερυθρότητα στο πρόσωπο και το λαιμό
- απώλεια της όρεξης
- ναυτία
- έμετος
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
Δεν έχουν αποδειχθεί υποκείμενοι παράγοντες κινδύνου ή αιτίες για τον καρκίνο της σκωληκοειδούς απόφυσης. Η νόσος εμφανίζεται σε ένα ευρύ φάσμα ηλικιών, από τους εφήβους έως τους ηλικιωμένους. Λόγω της σπανιότητάς του, δεν υπάρχουν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Ο καρκίνος της σκωληκοειδούς απόφυσης είναι δύσκολο να διαγνωστεί στα πρώτα του στάδια επειδή έχει λίγα συμπτώματα. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες εξετάσεις αίματος ή ούρων για τη διάγνωση του καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης.
Συχνά εντοπίζεται τυχαία όταν αφαιρείται η απόφυση λόγω σκωληκοειδίτιδας. Μπορεί επίσης να ανιχνευτεί σε απεικονιστικές εξετάσεις που έγιναν για άλλο λόγο και ο ακτινολόγος παρατήρησε κάτι ασυνήθιστο και συνέστησε περαιτέρω έλεγχο.
Επί υποψίας καρκίνου στη σκωληκοειδή απόφυση ενδέχεται να χρειαστούν οι παρακάτω εξετάσεις για να βεβαιωθεί η διάγνωση:
- αξονική τομογραφία
- μαγνητική τομογραφία
- τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET)
- ενδοσκόπηση
- λήψη δείγματος ιστού (βιοψία) προς ιστοπαθολογική εξέταση
Ποια είναι η σταδιοποίηση;
Εφόσον ανιχνευτεί ένας όγκος στη σκωληκοειδή απόφυση, ακολουθεί η σταδιοποίησή του με βάση το μέγεθος και την εξάπλωσή του. Ο καρκίνος μπορεί να είναι εντοπισμένος (που σημαίνει ότι δεν έχει εξαπλωθεί εκτός της σκωληκοειδούς απόφυσης), περιφερειακός (εξάπλωση σε λεμφαδένες) και μεταστατικός (εξάπλωση σε άλλα μέρη του σώματος).
Ποια είναι η θεραπεία;
Το είδος της θεραπείας που συνιστάται για τον καρκίνο της σκωληκοειδούς απόφυσης και η πρόγνωση εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου και από το πότε θα διαγνωστεί. Ο καρκίνος που εξακολουθεί να βρίσκεται εξ ολοκλήρου μέσα στη σκωληκοειδή απόφυση όταν εντοπιστεί είναι ευκολότερο να αντιμετωπιστεί. Εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί κι έχει κάνει μεταστάσεις, απαιτείται πιο επιθετική αντιμετώπιση.
Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί το πρώτο βήμα στη θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι χειρουργικής επέμβασης για την εκτομή του όγκου, που επιλέγονται ανάλογα με το στάδιο της νόσου:
- Σκωληκοειδεκτομή: Εφόσον βεβαιωθεί ότι ο όγκος δεν εξαπλώνεται σε άλλα όργανα, η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης ενδέχεται να είναι αρκετή για την απομάκρυνση του καρκίνου.
- Κολεκτομή: Εάν ο καρκίνος αφορά σε καρκινοειδή όγκο και είναι μεγαλύτερος από 2 εκατοστά, τότε επιλέγεται η δεξιά κολεκτομή, δηλαδή η αφαίρεση της σκωληκοειδούς απόφυσης από κοινού με το γειτονικό τμήμα του παχέος εντέρου και κατόπιν επανένωση (αναστόμωση) των υγειών τμημάτων του εντέρου
Επικουρικά ή σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η χειρουργική αφαίρεση του όγκου πραγματοποιείται χημειοθεραπεία (συστημική ή περιφερειακή ή συνδυασμός αυτών).
Η ακτινοθεραπεία επιλέγεται σπάνια έναντι του καρκίνου της σκωληκοειδούς απόφυσης και μόνο σε περιπτώσεις μετάστασης σε άλλα όργανα.