The ulcerative colitis caused by abnormal immune system usually affect only the inner layer of the bowel wall.
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια ασθένεια του ορθού και του παχέος εντέρου που συγκαταλέγεται στις Φλεγμονώδεις Νόσους του Εντέρου, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η νόσος του Crohn.
Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου διαφέρει από το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, το οποίο μπορεί να προκαλέσει παρόμοια συμπτώματα αλλά δεν περιλαμβάνει φλεγμονή.
Τι είναι η ελκώδης κολίτιδα;
Ο όρος «κολίτιδα» σημαίνει ότι το παχύ έντερο έχει φλεγμονή, η οποία προοδευτικά ευνοεί το σχηματισμό ελκών, δηλαδή επώδυνων ανοικτών πληγών, στην εσωτερική επιφάνεια του παχέος εντέρου.
Η ελκώδης κολίτιδα θεωρείται ότι έχει συχνότητα εμφάνισης περίπου 1 στα 420 άτομα. Μπορεί να προκύψει σε οποιαδήποτε ηλικία, ωστόσο, συνήθως εμφανίζεται μεταξύ 15-25 ετών και με μια μικρότερη συχνότητα μεταξύ 55 και 65 ετών.
Κατά την ελκώδη κολίτιδα υπάρχει μεγάλη διακύμανση στο εύρος της φλεγμονής από ασθενή σε ασθενή. Σε ήπιες περιπτώσεις το έντερο φαίνεται σχεδόν φυσιολογικό, ενώ σε πιο προχωρημένο στάδιο, μπορεί να φαίνεται πολύ ερυθρό και ελκώδες.
Η νόσος συνήθως προσβάλλει το ορθό, κι όταν περιορίζεται εκεί γίνεται λόγος για πρωκτίτιδα. Ωστόσο, η φλεγμονή μπορεί να επεκταθεί σε διάφορα σημεία του παχέος εντέρου. Όταν προσβάλλεται ολόκληρο το παχύ έντερο, γίνεται λόγος για πανκολίτιδα.
Ποια είναι τα βασικά αίτια;
Αν και τα ακριβή αίτια της ελκώδους κολίτιδας παραμένουν άγνωστα, η ιατρική έρευνα συντείνει στο ότι η νόσος σχετίζεται με την αντίδραση του οργανισμού σε φαινομενικά αβλαβή «φιλικά» βακτήρια του παχέος εντέρου.
Συνήθως, τα βακτήρια που ζουν στο παχύ έντερο δεν προκαλούν καμία βλάβη και πράγματι μπορεί να είναι αρκετά χρήσιμα. Σε ορισμένα άτομα, ωστόσο, ο οργανισμός αντιδρά στα εν λόγω βακτήρια και προκαλείται φλεγμονή.
Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;
Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας ποικίλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα και την έκταση της νόσου.
Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι τα εξής:
- διάρροια κι ακράτεια
- αιμορραγία από τον πρωκτό
- κοιλιακό άλγος
- κράμπες στην κοιλιά
- απώλεια βάρους κι όρεξης
- πυρετός
Ωστόσο, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή στο άλλο. Για παράδειγμα, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να έχουν διάρροια ενώ άλλοι να νιώθουν μάλλον δυσκοιλιότητα.
Σε κάποιο βαθμό, τα συμπτώματα εξαρτώνται από το ύψος της φλεγμονής και ποσοστό του μέρος του παχέος εντέρου που έχει προσβληθεί.
Σε πιο προχωρημένο στάδιο η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα των ασθενών, η οποία οργανώνεται γύρω από τις επισκέψεις στην τουαλέτα. Δεν είναι μόνο ότι ο αριθμός κενώσεων που μπορεί να χρειαστούν κάθε μέρα, αλλά και η επείγουσα ανάγκη για τουαλέτα, που μπορεί να καταστεί ιδιαίτερα ενοχλητική.
Συνήθως, τα συμπτώματα είναι πιο έντονα το πρωί, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι η αρχή της ημέρας μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη.
Μερικές φορές υπάρχουν συμπτώματα σε άλλα σημεία του σώματος, όπως πόνος στα μάτια, επώδυνες αρθρώσεις και δερματικά εξανθήματα.
Ποια είναι η κατάλληλη διατροφή για ελκώδη κολίτιδα σε έξαρση;
Παρόλο που δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη διατροφή που ευθύνεται για την πρόκληση ελκώδους κολίτιδας, ορισμένες αλλαγές στη δίαιτά μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο της νόσου, όπως:
- Κατανάλωση 5 ή 6 μικρότερων γευμάτων την ημέρα, αντί για 3 κύρια γεύματα, μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο των συμπτωμάτων
- πόση πολλών υγρών για να αποφευχθεί η αφυδάτωση λόγω της διάρροιας
- αποφυγή της καφεΐνης και του αλκοόλ, καθώς επιδεινώνουν τη διάρροια, καθώς και των ανθρακούχων ποτών, που μπορεί να προκαλέσουν μετεωρισμό (αέρια)
- λήψη συμπληρωμάτων διατροφής, όπως βιταμίνες και μέταλλα
Επιπλοκές
Εφόσον δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και αποτελεσματικά η ελκώδης κολίτιδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές στην υγεία, όπως:
- Οστεοπόρωση: Τα άτομα με ελκώδη κολίτιδα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν οστεοπόρωση, και είναι πιο ευπαθή σε κατάγματα. Η οστεοπόρωση δεν προκαλείται άμεσα από την ελκώδη κολίτιδα, αλλά μπορεί να αναπτυχθεί ως παρενέργεια της παρατεταμένης χρήσης κορτικοστεροειδών φαρμάκων και διατροφικών αλλαγών, όπως αποχή από γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Αναπτυξιακά προβλήματα: Η ελκώδης κολίτιδα και ορισμένες θεραπείες για αυτήν, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη και να καθυστερήσουν την εφηβεία. Στα παιδιά και νέους με ελκώδη κολίτιδα το ύψος και το σωματικό βάρος θα πρέπει να μετράται και να ελέγχεται τακτικά από επαγγελματίες υγείας.
- Πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα: Πρόκειται για μια σπάνια επιπλοκή της ελκώδους κολίτιδας, κατά την οποία οι χοληφόροι πόροι φλεγμένονται προοδευτικά και καταστρέφονται.
- Τοξικό μεγάκολο: Μια σπάνια επιπλοκή της σοβαρής ελκώδους κολίτιδας, κατά την οποία η φλεγμονή στο παχύ έντερο προκαλεί παγίδευση αερίων, με αποτέλεσμα αυτό να μεγεθύνεται και να διογκώνεται.
- Αυτό είναι δυνητικά πολύ επικίνδυνο καθώς μπορεί να προκαλέσει ρήξη του παχέος εντέρου και σηψαιμία.
- Καρκίνο του παχέος εντέρου: Οι ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος εντέρου ή του ορθού, ειδικά εφόσον η νόσος είναι προχωρημένη ή εκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος του παχέος εντέρου.
- Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνεται λίγα χρόνια μετά την έναρξη των πρώτων συμπτωμάτων της ελκώδους κολίτιδας.
Διάγνωση
Η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας ξεκινά με τη λήψη πλήρους ιατρικού ιστορικού και λεπτομερή φυσική εξέταση από γιατρό.
Επί υποψίας ελκώδους κολίτιδας, απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις, όπως:
- Εξετάσεις αίματος, για να διαπιστωθεί αν υπάρχει αναιμία και να ελεγχθεί το επίπεδο μιας πρωτεΐνης που αποτελεί δείκτη φλεγμονής. Γενικά, όσο μεγαλύτερος είναι ο βαθμός αναιμίας και όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο πρωτεΐνης στο αίμα, τόσο πιο σοβαρή πιθανολογείται η φλεγμονή.
- Εξέταση κοπράνων, για πιθανά σημάδια φλεγμονής και για τον αποκλεισμό κάποιας μόλυνσης.
- Σιγμοειδοσκόπηση, μια ενδοσκοπική εξέταση του ορθού και της αριστερής πλευράς του παχέος εντέρου. Οι ασθενείς λαμβάνουν κλύσμα για να καθαρίσει το έντερο πριν από τη διαδικασία.
- Κολονοσκόπηση, η οποία επιβεβαιώνει τη διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας και παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για την έκταση και τη σοβαρότητα της φλεγμονής στο έντερο. Οι ασθενείς ακολουθούν μια ειδική δίαιτα και λαμβάνουν καθαρτικά πριν από την κολονοσκόπηση για να διασφαλίσουν ότι το έντερο είναι εντελώς άδειο..
Κατά τη σιγμοειδοσκόπηση και την κολονοσκόπηση ενδέχεται να ληφθούν μικροσκοπικά δείγματα της εσωτερικής επιφάνειας του εντέρου για βιοψία.
Ποιες οι θεραπείες για ολοκληρωμένη αντιμετώπιση;
Η αντιμετώπιση της ελκώδους κολίτιδας διακρίνεται σε δυο στάδια:
- ο έλεγχος των συμπτωμάτων (ύφεση) και
- η μακροχρόνια διαχείριση της ύφεσης και η αποφυγή της υποτροπής
Η πρώτη γραμμή άμυνας είναι η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, η οποία εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, καθώς και τη μέθοδο χορήγησης του φαρμάκου.
Εάν η νόσος δεν ανταποκρίνεται στη συντηρητική θεραπεία, είναι πιθανό να εξεταστεί το ενδεχόμενο μιας χειρουργικής επέμβασης που ονομάζεται κολεκτομή για την αφαίρεση τμήματος (μερική κολεκτομή) ή ολόκληρου του παχέος εντέρου και του ορθού (ολική κολεκτομή).
Σε περίπτωση ολικής κολεκτομής μετά την αφαίρεση του παχέος εντέρου και του ορθού πραγματοποιείται ειλεοπρωκτική αναστόμωση, δηλαδή ένωση του τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου με τον πρωκτό.
Η κολεκτομή και μπορεί να πραγματοποιηθεί με παραδοσιακή ανοικτή επέμβαση, λαπαροσκοπικά ή με ρομποτική χειρουργική.
Υπάρχει φυσική αντιμετώπιση για την ελκώδη κολίτιδα;
Αν και οι φυσικές θεραπείες δεν μπορούν να θεραπεύσουν το UC, μπορεί να βοηθήσουν ορισμένους ασθενείς να βρει ανακούφιση από συμπτώματα και εξάρσεις.
Υπάρχουν πολλές φυσικές επιλογές:
- Προβιοτικά
- Φυτικά φάρμακα, όπως εκχύλισμα andrographis paniculate και τζελ αλόης
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η πραγματοποίηση απλών αλλαγών στον τρόπο ζωής, όπως περισσότερη άσκηση και προσεκτική διατροφή, παρέχει κάποια ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Αν και η χειρουργική επέμβαση μπορεί να φαίνεται ένα δραστικό βήμα, αποτελεί οριστική θεραπεία της ελκώδους κολίτιδας.