Ρομποτική Χειρουργική

Η ρομποτική χειρουργική αναπτύχθηκε ως ένας τομέας της ιατρικής τεχνολογίας που χρησιμοποιεί ρομπότ για την εκτέλεση χειρουργικών επεμβάσεων. Η χρήση του ρομποτικού συστήματος στη Χειρουργική ήρθε για να εξελίξει την ελάχιστα επεμβατική Χειρουργική, στα σημεία που φαινόταν να υπολείπεται η Λαπαροσκοπική Χειρουργική. Στόχος ήταν να βελτιώσει την ευελιξία των λαπαροσκοπικών εργαλείων ώστε να επιτρέψει την πραγματοποίηση πολύ λεπτομερών χειρισμών, ειδικά σε πολύ στενούς χώρους και δυσπρόσιτα σημεία. Επίσης, βοήθησε να βελτιωθεί η εικόνα που έβλεπε ο χειρουργός με τη χρήση 3D κάμερας υψηλότερης ευκρίνειας με δυνατότητα μεγαλύτερης μεγέθυνσης. Σαν αποτέλεσμα πραγματοποιούνται όλο και πιο πολύπλοκες επεμβάσεις χωρίς ανοικτή τομή, με ακόμη καλύτερα αποτελέσματα για τον ασθενή.

Ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά της ρομποτικής χειρουργικής είναι η δυνατότητα για τηλεχειρουργική. Η πραγματοποίηση δηλαδή επεμβάσεων με το χειρουργό να χειρίζεται το ρομποτικό σύστημα εξ αποστάσεως, χωρίς να είναι καν στη χειρουργική αίθουσα. Η πρώτη εξ αποστάσεως ρομποτική επέμβαση έγινε το 2001 και ήταν ρομποτική χολοκυστεκτομή, με το χειρουργό να βρίσκεται στη Νέα Υόρκη και τον ασθενή στο Στρασβούργο της Γαλλίας. Η πρώτη αυτή επέμβαση ονομάστηκε Lindbergh Operation από το όνομα του πρώτου πιλότου που έκανε την υπερατλαντική πτήση Νέα Υόρκη-Παρίσι.

Το πρώτο ρομποτικό σύστημα χειρουργικής που έλαβε επίσημα έγκριση από το FDA των ΗΠΑ το 2000 ήταν το σύστημα Da Vinci της εταιρείας Intuitive. To DaVinci την τελευταία 20ετία έχει περάσει από διαδοχικά στάδια εξέλιξης με αποτέλεσμα σήμερα να κυκλοφορούν οι πλατφόρμες 4^ης γενιάς και συγκεκριμένα το Da Vinci Xi και το Da Vinci sp. Σήμερα, λειτουργούν πάνω από 8000 κονσόλες DaVinci παγκοσμίως με την Intuitive να έχει την πρωτοκαθεδρία στη ρομποτική χειρουργική. Στην Ελλάδα το Da Vinci είναι η πλατφόρμα που χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά την τελευταία 20ετία με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ρομποτικά συστήματα χειρουργικής και από άλλες εταιρείες. Ενδεικτικά αναφέρονται το σύστημα Versius από την εταιρεία CMR Surgical, το σύστημα Hugo από την εταιρεία Medtronic,  το σύστημα Senhance (Telelap ALF-X) κ.α. Αυτό έχει σαφώς βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, ενώ αναμένεται να οδηγήσει στη μείωση του κόστους αγοράς, συντήρησης και χρήσης των ρομποτικών συστημάτων.

Περιγραφή ρομποτικού συστήματος 

Τα ρομποτικά συστήματα που λειτουργούν σήμερα, έχουν αμιγώς βοηθητικό ρόλο με τον χειρουργό να έχει τον απόλυτο έλεγχο των ρομποτικών εργαλείων. Δηλαδή τα ρομποτικά εργαλεία μιμούνται ακριβώς τις κινήσεις των χεριών του χειρουργού, ο οποίος έχει τον απόλυτο έλεγχο. Το ρομπότ δεν αναλαμβάνει καμία πρωτοβουλία και είναι απλά ένα εργαλείο ακριβείας στα χέρια του χειρουργού.

Το ρομποτικό σύστημα Da Vinci αποτελείται από 3 τμήματα : την κονσόλα ελέγχου, τον ενδοσκοπικό πύργο και το σύστημα με τους ρομποτικούς βραχίονες.

Ο χειρουργός κάθεται στην κονσόλα που βρίσκεται στη χειρουργική αίθουσα, κοντά στον ασθενή. H κονσόλα διαθέτει οθόνη με 3D απεικόνιση, ειδικά αρθρούμενα joysticks τα οποία κρατά και κινεί ο χειρουργός στο χώρο, pedals για τα πόδια και μία οθόνη αφής με διάφορες επιλογές για τη λειτουργία του συστήματος.

Ο ενδοσκοπικός πύργος περιέχει το σύστημα επεξεργασίας της εικόνας που λαμβάνει από τη ρομποτική ενδοσκοπική κάμερα υψηλής ευκρίνειας και την οποία μεταδίδει στην κονσόλα ώστε να βλέπει ο χειρουργός. Επίσης, διαθέτει μία οθόνη υψηλής ευκρίνειας, τη συσκευή παραγωγής ψυχρού φωτισμού, τη συσκευή εμφύσησης CO2 και τη συσκευή διαθερμίας για επίτευξη αιμόστασης. Τέλος, διαθέτει σύστημα επικοινωνίας, ώστε ο χειρουργός να μιλάει απευθείας με το συνεργάτη του που βρίσκεται επί του ασθενούς και τη νοσηλεύτρια που εργαλειοδοτεί.

Το σύστημα με τους ρομποτικούς βραχίονες οδηγείται δίπλα στον ασθενή και οι βραχίονες συνδέονται με τα ειδικά trocars που έχει προηγουμένως τοποθετήσει ο χειρουργός στην κοιλιά του ασθενούς. Το DaVinci Xi έχει 4 βραχίονες, ο ένας εκ των οποίων φέρει την κάμερα υψηλής ευκρίνειας και οι άλλοι τρεις τα εργαλεία. Οι κινήσεις των χεριών του χειρουργού που κρατάει τα χειριστήρια, μεταδίδονται με απόλυτη ακρίβεια στα αρθρωτά ρομποτικά εργαλεία που είναι προσαρμοσμένα στους ρομποτικούς βραχίονες. Έτσι, ο χειρουργός μπορεί να πραγματοποιήσει με ακρίβεια χιλιοστού λεπτομερείς χειρισμούς, εξασφαλίζοντας το βέλτιστο αποτέλεσμα για τον ασθενή.

Τα Πλεονεκτήματα της Ρομποτικής Χειρουργικής

Η ρομποτική χειρουργική αποτελεί την τελευταία εξέλιξη της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής. Το πλεονέκτημα σε σχέση με τις άλλες μεθόδους είναι η πολύ μεγάλη ακρίβεια και το αυξημένο εύρος κινήσεων που προσφέρουν τα ρομποτικά εργαλεία. Ο χειρουργός έχει τον απόλυτο έλεγχο των ρομποτικών εργαλείων τα οποία έχουν 7 αρθρώσεις με αποτέλεσμα να μπορούν να μιμούνται τις δυνατότητες του ανθρώπινου χεριού και μάλιστα να τις ενισχύουν, αφού εξαλείφουν και τον ανθρώπινο τρόμο.

Επιπλέον, τα αρθρωτά άκρα των ρομποτικών εργαλείων έχοντας πολύ μικρότερο μέγεθος από το ανθρώπινο χέρι, μπορούν να κάνουν πολύπλοκους χειρισμούς σε πολύ μικρότερο χώρο.

Εκτός από την ευχέρεια χειρισμών, το ρομποτικό σύστημα προσφέρει στο χειρουργό 3D όραση, απεικόνιση υψηλής ανάλυσης και δυνατότητα μεγάλης μεγέθυνσης που του επιτρέπουν να βλέπει την παραμικρή λεπτομέρεια στο χειρουργικό πεδίο. Έτσι, ο χειρουργός μπορεί να πραγματοποιεί πολύπλοκες επεμβάσεις με ακόμα μεγαλύτερη ασφάλεια και ακρίβεια.

Επιπρόσθετα, μπορεί να πραγματοποιεί πολύωρες επεμβάσεις καθήμενος στην κονσόλα βελτιώνοντας σημαντικά την εργονομία και μειώνοντας τη σωματική κόπωση.

Εκτός όμως από τα παραπάνω, η ρομποτική χειρουργική ως ελάχιστα επεμβατική μέθοδος έχει όλα τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από το πολύ μικρό τραύμα που προκαλεί στο σώμα του ασθενούς. Οι πολύ μικρές οπές που απαιτούνται για την είσοδο των ρομποτικών εργαλείων έχουν σαν αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση του πόνου, της απώλειας αίματος, της πιθανότητας επιμόλυνσης του τραύματος και της δημιουργίας μετεγχειρητικής κήλης. Επιπλέον, ο ασθενής έχει σύντομη παραμονή στο νοσοκομείο, ταχύτατη ανάρρωση και επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε το εξαιρετικό αισθητικό αποτέλεσμα λόγω των πολύ μικρών τομών που απαιτούνται.

Οι Περιορισμοί της Ρομποτικής Χειρουργικής

Παρά τα πλεονεκτήματα που προσφέρει, η ρομποτική χειρουργική έχει και ορισμένους περιορισμούς. Ένας από τους κύριους περιορισμούς είναι η απώλεια της αίσθησης της αφής για τον χειρουργό. Κατά τη διάρκεια μιας ρομποτικής επέμβασης, ο χειρουργός δεν έχει άμεση αίσθηση αφής των ιστών. Αυτό, ωστόσο το μειονέκτημα ισοφαρίζεται σε σημαντικό βαθμό από την πολύ καλύτερη όραση και μεγέθυνση που παρέχει το ρομποτικό σύστημα.
Παράλληλα, η ρομποτική χειρουργική έχει υψηλότερο κόστος συγκριτικά με τις παραδοσιακές μεθόδους. Αυτό οφείλεται στην απαίτηση για εξειδικευμένο εξοπλισμό και υψηλή τεχνολογία που χρησιμοποιείται στη ρομποτική χειρουργική.