Περιεχόμενα
ToggleΤι είναι η ομφαλοκήλη;
Ομφαλοκήλη είναι η κήλη που εμφανίζεται στον ομφαλό. Ο ομφαλός είναι ένα από τα «ευάλωτα» σημεία του κοιλιακού τοιχώματος και ενίοτε υπάρχει εκεί εκ γενετής ένα μικρό χάσμα στο κοιλιακό τοίχωμα. Κατά συνέπεια διά του ομφαλικού χάσματος μπορεί αρκετά συχνά να εξέλθει κάποιο ενδοκοιλιακό όργανο και να δημιουργηθεί κήλη.
Η ομφαλοκήλη είναι η συχνότερη μορφή κήλης στις γυναίκες και η δεύτερη συχνότερη στους άνδρες. Στις μικρές ομφαλοκήλες, το περιεχόμενο είναι συνηθέστερα ενδοκοιλιακό λίπος (επίπλουν) που εξέρχεται της κοιλιάς. Όσο όμως μεγαλώνει μία ομφαλοκήλη, τόσο πιο πιθανό είναι να εξέρχεται τμήμα του εντέρου.
Ποια είναι τα συμπτώματα και πως καταλαβαίνουμε ότι έχουμε ομφαλοκήλη;
Μία ομφαλοκήλη συνήθως εκδηλώνεται ως μία μαλακή διόγκωση κάτω από το δέρμα του ομφαλού. Όταν μία ομφαλοκήλη είναι μικρή, η διόγκωση αυτή, μπορεί να εξαφανίζεται ανάλογα με τη στάση του σώματος (όταν είμαστε πχ ξαπλωμένοι) και να επανεμφανίζεται όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά (π.χ όρθια θέση, βήχας, άρση βάρους). Σε μεγάλες όμως ομφαλοκήλες, μπορεί η διόγκωση να είναι τόσο μεγάλη ώστε να προκαλεί παραμόρφωση της κοιλιάς.
Μία ομφαλοκήλη είναι δυνατόν να μην προκαλεί καμία ενόχληση. Συνήθως, όμως εμφανίζονται ήπια συμπτώματα όπως αίσθημα βάρους, πίεσης και καύσου τοπικά. Ενίοτε έχει πιο θορυβώδη εικόνα προκαλώντας πόνο ιδιαίτερα κατά την όρθια θέση, τη βάδιση, ή την άσκηση. Σε μεγάλες ομφαλοκήλες που συμμετέχει το έντερο ο ασθενής μπορεί να αντιληφθεί το έντερο να κινείται εντός της κήλης και τα ενοχλήματα να γίνονται εντονότερα μετά την λήψη τροφής.
Από τη στιγμή που διαταράσσεται η ακεραιότητα του κοιλιακού τοιχώματος και εμφανίζεται μία ομφαλοκήλη, το μόνο σίγουρο είναι ότι με την πάροδο του χρόνου θα μεγαλώνει. Αυτό διότι το χάσμα της κήλης διευρύνεται με τις καθημερινές δραστηριότητες (περπάτημα, άσκηση, άρση βάρους, βήχας κλπ.) και αρχίζει να δημιουργεί ολοένα και περισσότερα ενοχλήματα. Ταυτόχρονα, αυξάνει και ο κίνδυνος να επιπλακεί δημιουργώντας οξύ πρόβλημα. Σε κάποιες περιπτώσεις, όταν συμμετέχει το έντερο, μπορεί να προκληθεί ακόμα και περίσφιξη (στραγγαλισμός) και απόφραξη του εντέρου (ειλεός). Σε ένα τέτοιο σενάριο ο πόνος είναι πολύ έντονος και συνεχής και η επείγουσα χειρουργική επέμβαση είναι αναπόφευκτη, για να προλάβουμε τη νέκρωση του εντέρου. Για τους λόγους αυτούς μία ομφαλοκήλη πρέπει να αποκαθίσταται το συντομότερο δυνατόν.
Ποια είναι τα αίτια εμφάνισης ομφαλοκήλης;
Ο ομφαλός είναι εκ γενετής ένα ασθενές σημείο του κοιλιακού τοιχώματος λόγω της διόδου από εκεί του ομφαλίου λώρου. Επίσης βρίσκεται στο κέντρο της κοιλιάς, όπου ασκούνται οι μεγαλύτερες πιέσεις. Συνεπώς είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στη δημιουργία κήλης.
Σημαντικός παράγοντας εμφάνισης μίας ομφαλοκήλης είναι η αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση. Η αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης είναι η δύναμη που ωθεί κάποιο ενδοκοιλιακό όργανο να γλιστρήσει μέσα από το ομφαλικό στόμιο. Για το λόγο αυτό, καταστάσεις που αυξάνουν την ενδοκοιλιακή πίεση προδιαθέτουν στη δημιουργία ομφαλοκήλης. Τέτοιες καταστάσεις είναι η συχνή άρση μεγάλου βάρους, ο επίμονος βήχας σε χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, η παχυσαρκία, η υπερπλασία προστάτη λόγω δυσχερειών στην ούρηση, η έντονη άσκηση, η εγκυμοσύνη κλπ.
Άλλος ένας παράγοντας δημιουργίας ομφαλοκήλης είναι καταστάσεις που μειώνουν την ποιότητα και την ισχύ του κοιλιακού τοιχώματος. Η προχωρημένη ηλικία , το γυναικείο φύλο, η παχυσαρκία, κληρονομικοί παράγοντες είναι μερικοί από αυτούς. Τέλος, σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει εκ γενετής ένα μικρό ομφαλικό χάσμα στο κοιλιακό τοίχωμα που με την πάροδο του χρόνου εξελίσσεται σε ομφαλοκήλη.
Πως γίνεται η διάγνωση της ομφαλοκήλης;
Η διάγνωση της ομφαλοκήλης γίνεται με την κλινική εξέταση από κάποιον εξειδικευμένο χειρουργό. Επίσης είναι δυνατόν να διαγνωστεί ως τυχαίο εύρημα όταν ο ασθενής υποβληθεί σε αξονική τομογραφία για άλλο λόγο.
Θεραπεία Ομφαλοκήλης
Η θεραπεία της ομφαλοκήλης μπορεί να πραγματοποιηθεί με τους παρακάτω τρόπους:
Λαπαροσκοπική αποκατάσταση ομφαλοκήλης
Η αποκατάσταση μιας ομφαλοκήλης μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά ή με ανοικτή επέμβαση. Στις περισσότερες περιπτώσεις η λαπαροσκοπική χειρουργική έχει σαφές πλεονέκτημα και πρέπει να προτιμάται. Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής μεθόδου είναι πολλά:
- σαφώς μικρότερο χειρουργικό τραύμα,
- ελαχιστοποίηση του πόνου
- χωρίς απώλεια αίματος
- καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα,
- μικρότερη παραμονή στο νοσοκομείο (εξιτήριο την ίδια ημέρα)
- ταχύτερη επάνοδος στις καθημερινές δραστηριότητες και στην εργασία.
- δεν παρατηρούνται διαπυήσεις (μολύνσεις)
- δεν χρειάζεται η τοποθέτηση σωλήνα παροχέτευσης.
το πλέγμα τοποθετείται στην ιδανική θέση
Κατά τη λαπαροσκοπική χειρουργική, αντί να γίνει μία μεγάλη τομή, ο χειρουργός μπορεί μέσω τριών πολύ μικρών τομών (0.5-1 cm), με τη χρήση ειδικής λαπαροσκοπικής κάμερας και πολύ λεπτών εργαλείων να επέμβει και να διορθώσει οποιαδήποτε κήλη. Κατά την επέμβαση, αρχικά ανατάσσεται το περιεχόμενο της ομφαλοκήλης στην κοιλιά και στη συνέχεια κλείνουμε το χάσμα του ομφαλού με λαπαροσκοπική συρραφή. Τέλος τοποθετείται ένα πλέγμα που ενισχύει το κοιλιακό τοίχωμα και αποτρέπει την επανεμφάνιση της ομφαλοκήλης (υποτροπή).
Συμπερασματικά λοιπόν, είναι σαφές ότι η Λαπαροσκοπική Χειρουργική θα πρέπει να είναι η πρώτη επιλογή για την αποκατάσταση μιας ομφαλοκήλης.
Λαπαροσκοπικές Τεχνικές
Οι λαπαροσκοπικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν για την αποκατάσταση μίας ομφαλοκήλης είναι οι e-TEP, TAPP, IPOM και IPOMplus.
Η επιλογή της τεχνικής γίνεται πάντα με βάση τα χαρακτηριστικά της ομφαλοκήλης (μέγεθος, περιεχόμενο) και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς (προηγούμενα χειρουργεία, σωματομετρικά χαρακτηριστικά κλπ.). Στις περιπτώσεις υπερμεγεθών ομφαλοκηλών μπορεί να χρειαστούν πολύπλοκες τεχνικές πλάγιου τμηματικού διαχωρισμού του κοιλιακού τοιχώματος, ώστε να γίνει εφικτή η σύγκλειση του κηλικού χάσματος (Component Seperation Technique , TAR).
H λαπαροσκοπική αποκατάσταση e-TEP, παρότι τεχνικά πιο δύσκολη και απαιτητική, αποτελεί τη μέθοδο εκλογής και προσωπική μου προτίμηση για τις περισσότερες ομφαλοκήλες.
Αυτό που την κάνει να ξεχωρίζει είναι ότι πραγματοποιείται όχι μέσα στην κοιλιά, αλλά στον προπεριτοναϊκό χώρο μεταξύ δηλαδή των μυών του κοιλιακού τοιχώματος και του περιτοναίου που περιβάλει τα όργανα της κοιλιάς.
Ο χώρος αυτός δημιουργείται μέσω ένα ειδικού μπαλονιού το οποίο εισέρχεται μέσω μιας μικρής τομής και μετά αποσύρεται. Στη συνέχεια μέσω πολύ λεπτών εργαλείων ανατάσσεται η ομφαλοκήλη και γίνεται λαπαροσκοπική συρραφή του χάσματος της ομφαλοκήλης. Μετά τη συρραφή τοποθετείται ένα πλέγμα ακριβώς κάτω από τον ομφαλό, μεταξύ των κοιλιακών μυών και του περιτοναίου. Η θέση αυτή είναι η ιδανική, καθώς ενισχύει το τοίχωμα χωρίς να έρθει καθόλου σε επαφή με κανένα όργανο της κοιλιάς.
Το πλέγμα που έχω προσωπικά επιλέξει για αυτές τις επεμβάσεις είναι το ProGrip™. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του συγκεκριμένου πλέγματος είναι ότι είναι ‘αυτοκαθηλούμενο’. Λόγω της μοναδικής του δομής (τύπου βέλκρο), μπορεί και καθηλώνεται στέρεα και ομοιόμορφα ενισχύοντας το κοιλιακό τοίχωμα. Ταυτόχρονα αποφεύγουμε την τοποθέτηση ραμμάτων ή καρφίδων (tacks) στήριξης του πλέγματος που αυξάνουν το μετεγχειρητικό πόνο και το κόστος του χειρουργείου.
Ανοικτή αποκατάσταση
Η ανοικτή χειρουργική αποκατάσταση εφαρμόζεται λιγότερο συχνά και αποτελεί μέθοδο εκλογής σε ορισμένες περιπτώσεις. Συγκεκριμένα, όταν η ομφαλοκήλη που πρόκειται να αποκαταστήσουμε είναι μικρότερη από 2 εκατοστά είναι μάλλον προτιμότερο να επιλέξουμε να τη διορθώσουμε με μία μικρή τομή. Επίσης, σε υπερήλικες ασθενείς με βαριά καρδιοαναπνευστικά προβλήματα που δεν μπορούν να ανεχτούν για πολύ ώρα το πνευμοπεριτόναιο (φούσκωμα της κοιλιάς) πρέπει να σκεφτούμε την ανοικτή αποκατάσταση. Τέλος, στην περίπτωση επείγουσας επέμβασης λόγω περίσφιξης με εγκατεστημένη περιτονίτιδα από νέκρωση του εντέρου, η λαπαροσκόπηση δεν είναι η καλύτερη επιλογή.
Για την ανοικτή αποκατάσταση μιας ομφαλοκήλης η ιδανική χειρουργική τεχνική είναι η κατά Rives και Stoppa, όπου το πλέγμα τοποθετείται στον προπεριτοναϊκό χώρο. Έτσι αποφεύγεται η επαφή του πλέγματος με τα ενδοκοιλιακά σπλάγχνα και ταυτόχρονα ενισχύεται με ασφάλεια το κοιλιακό τοίχωμα.
Ο χειρουργός έχοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία από τον προεγχειρητικό έλεγχο, καθορίζει το χειρουργικό πλάνο που αφορά τον τύπο του χειρουργείου (λαπαροσκοπικό ή ανοικτό), την ενδεδειγμένη τεχνική, και το είδος και το μέγεθος του πλέγματος που θα χρησιμοποιηθεί.
Συμπερασματικά:
- η ομφαλοκήλη πρέπει σχεδόν πάντα να διορθώνεται λαπαροσκοπικά.
- η τεχνική e-TEP είναι η μέθοδος εκλογής για τις περισσότερες ομφαλοκήλες
- o χειρουργός πρέπει να επιλέγει την κατάλληλη τεχνική, ανάλογα με το είδος της ομφαλοκήλης, το ιστορικό και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς.
- Η ανοικτή χειρουργική αποκατάσταση αποτελεί επιλογή σε κάποιες περιπτώσεις
- Η εμπειρία και η εξειδίκευση του χειρουργού στη χειρουργική των κηλών εγγυάται σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία της επέμβασης
Γιατί πρέπει μια ομφαλοκήλη να αποκατασταθεί;
Μία ομφαλοκήλη από τη στιγμή που διαγιγνώσκεται, πρέπει να αποκαθίσταται. Η εγχείρηση είναι ο μόνος τρόπος να απαλλαγούμε από τα συμπτώματα που μας προκαλεί. Επιπρόσθετα μία ομφαλοκήλη, ακόμα και ασυμπτωματική, μπορεί ανά πάσα στιγμή να μας δημιουργήσει οξύ πρόβλημα που επιβάλλει επείγουσα χειρουργική αντιμετώπιση. Δεν είναι λίγες οι φορές που αναγκαζόμαστε να χειρουργήσουμε επειγόντως κήλες με περίσφιξη ή και νέκρωση εντέρου λόγω της αναβλητικότητας του ασθενούς.
Ανεξάρτητα όμως από τον μικρό ή μεγάλο κίνδυνο να επιπλακεί , το σίγουρο είναι ότι μία κήλη θα μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου λόγω των καθημερινών επιβαρύνσεων που αυξάνουν την πίεση στην κοιλιά (περπάτημα, άσκηση, βήχας κλπ).
Η αποκατάσταση μίας κήλης αφενός απαλλάσσει τον ασθενή από τα συμπτώματα και αφετέρου παρέχει ασφάλεια και σιγουριά στην ενασχόλησή του με οποιαδήποτε αθλητική ή άλλη δραστηριότητα.
Τέλος υπάρχουν ειδικές ομάδες ασθενών όπως είναι αυτοί που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή την οποία δεν προλαβαίνουμε να διακόψουμε σε περίπτωση επείγοντος χειρουργείου, είτε ασθενείς που μένουν ή εργάζονται σε απομακρυσμένες περιοχές (π.χ ναυτικοί). Τέτοιοι ασθενείς πρέπει να χειρουργούνται εγκαίρως και προγραμματισμένα.
Πότε πρέπει να χειρουργηθώ για την κήλη μου;
Iδανικά το χειρουργείο θα πρέπει να προγραμματίζεται το συντομότερο δυνατόν. Έτσι μπορούμε να αποφύγουμε τον όποιο κίνδυνο να εμφανιστεί οξύ πρόβλημα που θα μας οδηγήσει επειγόντως στο χειρουργείο, αυξάνοντας τις πιθανές επιπλοκές. Ένα προγραμματισμένο χειρουργείο είναι από κάθε άποψη προτιμότερο από ένα επείγον.
Με πλέγμα ή χωρίς πλέγμα;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πλέον ότι η χρήση πλέγματος είναι απολύτως απαραίτητη για την αποκατάσταση μίας ομφαλοκήλης, καθώς μειώνει στο ελάχιστο το ποσοστό υποτροπής. Η αναγκαιότητα χρήσης πλέγματος είναι σαφής στις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές της Χειρουργικής (guide lines).
Γίνεται με τοπική αναισθησία;
Η τοπική αναισθησία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανοικτή αποκατάσταση μιας μικρής ομφαλοκήλης. Ωστόσο, η οποιαδήποτε ανοικτή χειρουργική αποκατάσταση προκαλεί σαφώς μεγαλύτερο τραύμα από τη λαπαροσκόπηση και σαφώς μεγαλύτερο μετεγχειρητικό πόνο. Ο ασθενής αισθάνεται πόνο κατά την ένεση της τοπικής αναισθησίας η οποία πρέπει καλύψει μεγάλη έκταση και, όντας ξύπνιος, αντιλαμβάνεται όλους τους χειρισμούς κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Επιπρόσθετα, η απουσία μυϊκής χάλασης και οι όποιες αντιδράσεις του ασθενούς δυσχεραίνουν το έργο του χειρουργού κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
Πόσο διαρκεί η επέμβαση;
Η διάρκεια μιας επέμβασης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα το είδος της επέμβασης, το βαθμό δυσκολίας, προηγούμενες επεμβάσεις κ.α. Συνεπώς μία επέμβαση πρέπει να διαρκέσει όσο χρόνο χρειαστεί για να γίνει σωστά!
Πόσο διαρκεί η νοσηλεία;
Ο ασθενής εισάγεται και χειρουργείται την ίδια ημέρα. Η νοσηλεία δεν διαρκεί περισσότερο από ένα 24ωρο, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις το εξιτήριο γίνεται αυθημερόν. Λίγες ημέρες πριν από το προγραμματισμένο χειρουργείο ο ασθενής υποβάλλεται σε λεπτομερή προεγχειρητικό έλεγχο στα εξωτερικά ιατρεία του Νοσοκομείου. Ο τυπικός έλεγχος περιλαμβάνει καρδιογράφημα και καρδιολογική εκτίμηση, ακτινογραφία θώρακος, αιματολογικές εξετάσεις και αναισθησιολογική εκτίμηση, ώστε να οδηγηθεί στο Χειρουργείο με απόλυτη ασφάλεια.
Πότε επιστρέφει ο ασθενής σε πλήρη δραστηριότητα;
Ο ασθενής φεύγοντας από το Νοσοκομείο μπορεί να επανέλθει άμεσα στις απλές καθημερινές του δραστηριότητες. Μπορεί να κάνει μπάνιο την επομένη του εξιτηρίου και να οδηγήσει, τις πρώτες ημέρες. Πρέπει ωστόσο να περιορίσει την έντονη σωματική δραστηριότητα (τρέξιμο, έντονη άσκηση, άρση μεγάλου βάρους) για περίπου τρεις εβδομάδες.
Χρειάζονται φάρμακα;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, μετά τη λαπαροσκοπική αποκατάσταση μίας κήλης δεν χρειάζονται καθόλου φάρμακα, παρά μόνο ήπια αναλγητικά για μία ημέρα.
Πότε μπορεί ο ασθενής να κάνει μπανιο;
Δύο ημέρες μετά τη Λαπαροσκοπικη Αποκατασταση μιας κηλης , ο ασθενής μπορεί να κάνει μπάνιο φορώντας απαραίτητα αδιάβροχα επιθέματα.